ÖZGÜRLÜK DÜŞMANI: Pasifleştirme ve Köleleştirme Özgürlük anlayışı toplumdan topluma farklılık gösterir. Bu farklılığı belirleyen en önemli faktör hiç şüphesiz eğitimdir. Sıfırla yedi yaş arasındaki çocuklarla olan iletişimimiz o çocuğa verdiğimiz eğitim davranışını belirlemede etkilidir. ‘’Telkin ve utandırma’’ kavramları özgür kişiliğin oluşmasında anahtar roldeki kavramlardır. Bu kavramların dile getiriliş biçimi, tekrarı o çocuğun davranışının ve özgüveninin şekillenmesinde büyük etkiye sahiptir. Sürekli eleştirilen ve telkin edilen bir çocuk bir süre sonra utanmayı öğrenir ve daha sonra ise özgüven kaybına uğrar. Bireyin içinde bulunduğu konfor alan özgürlük anlayışını, yaşam bakışını ve özgür bireyi oluşturmada etkilidir. Daha geniş çerçevede baktığımızda özgür toplumlarla, köleleşmiş toplumların belirlenmesinde o toplumların eğitimi, gelenek ve göreneklerinin çok etkili olduğunu düşünüyorum. Konfiçyüs; "güneşin sana ulaşmasını istiyorsan, gölgeden çık." diyor. Sorgula seni hapseden yerleşik bakış açılarına, algılarına körü körüne bağlı kalma. Kilometrelerce uçabilen yırtıcı bir kartalı, tavuk olduğuna ikna eden içinde bulunduğu ortam, anne eğitimi ve telkinleridir. Yavru kartal, eğer anne kartal tarafından büyütülseydi, hiç şüphesiz bir kartal olarak uçar ve bir kartal olarak yaşamına devam ederdi. "Dört tavuk, bir kartal yuvasına gidip bir yumurta çalar. Yumurtayı kümese getirdiklerinde, diğer tavuklar gördükleri bu yumurtanın çok büyük bir tavuğa ait olduğunu düşünürler. Zaman geçer, yumurtayı getirenler de unutur; onlar da bu yumurtanın büyük bir tavuğa ait olduğuna inanırlar. Günün birinde, kuluçkaya yatan bir tavuğun altındaki o yumurta kırılır. İçinden simsiyah kanatlı, ilginç gagalı, tuhaf bir tavuk çıkar... Herkes şaşkındır ama mutludur; böylesini ilk defa görmüşlerdir. Anne tavuk, yavrusuna dersler vermeye başlar: "Bak yavrum, yerden bulduğun böceği şöyle ye! Arpayı, buğdayı böyle ye!" Anne tavuk, her geçen gün yeni şeyler öğretir yavrusuna; tehlikelere karşı nasıl davranılacağını da... Büyük yumurtadan çıkan, ilginç gagalı yavru tavuk, annesinin her söylediğini yapar; büyüdükçe de güzelleşmektedir. Oldukça uzun kanatları vardır. Diğer tavuklar, onun kanatlarına kıskançlıkla bakmaktadır. Bir gün, anne tavuk yavrusuna havadan gelen tehlikelere karşı kendini nasıl savunacağını anlatırken, yavrunun gözü gökyüzünde, çok yukarılarda süzülerek ihtişamla uçan başka bir canlıya ilişir: — "Anne, bu ne?" diye sorar. Anne tavuk: — "Ha, o mu? O kartal yavrum, kuşların padişahı." — "Ne de güzel uçuyor!.." deyip iç geçirir yavru tavuk. — "Evet yavrum. Ama sen sakın ona özenme! Asla onun gibi olamazsın. Senden önce baban, deden, amcan... Hepsi ona özendi ama hiçbiri onun gibi uçamadı. Sen bir tavuksun ve bir tavuk gibi yaşamalısın." O günden sonra küçük tavuk, ömrü boyunca arka bahçede kartalın ihtişamlı geçişini izleyip iç çeker. Her defasında, "Keşke ben de bir kartal olup uçabilseydim," diye hayıflanır. Ve bir gün, siyah uzun kanatlı büyük tavuk, ihtişamlı kartalı izlerken ölüp gider. Onu bir tavuk gibi defnederler. Oysa ölen bir kartaldır.'' --- Fransız yazar ve siyasetçi Etienne de La Boétie, "Gönüllü Kulluk" kitabında der ki: “Eğer iki kuşak köleleştirilirse, bundan sonra gelen kuşak özgürlüğü hiç tanımadığı, görüp bilmediği için pişmanlık duymadan hizmet eder; ondan öncekilerin zorla yaptıklarını seve seve yerine getirir.” Sürekli baskı altında yaşayan ve eleştirilen çocuklar öz güvenlerini kaybeder. Bireysel olarak hareket etmeyi ve karar alma yeteneklerini yitirirler. Bana göre bu durum bir toplumun en büyük felaketidir. Girişimci olamayan ve özgüvensiz, pısırık sürekli birilerinin telkinleri ve yönlendirmesiyle yaşayan bir kişilik ve karakter yaratılmış olur. Bu toplumların gelişiminin önündeki en büyük engel olur. Özgüveni yüksek ve bilgili insanlar ancak özgür toplumları yaratır ve yönlendirir. Tayyar ÖZBEY/26.09.2025
