Beyinde su birikmesi! Hidrosefalide şant cerrahisi en yaygın tedavi yöntemi!

Şantın, beyin içindeki sıvıyı karın boşluğuna taşıyan kapalı bir sistem olduğunu aktaran Beyin, Sinir ve Omurilik Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Onur Yaman, “Ameliyat genel anestezi altında ortalama 45 dakika sürer. Çoğu hasta 1-2 gün hastanede kaldıktan sonra taburcu edilir.” dedi. Takip ve kontrollerin, olası tıkanma veya enfeksiyon gibi komplikasyonların erken fark edilmesi için kritik öneme sahip olduğuna dikkat çeken Yaman, uygun hasta seçimi ve deneyimli cerrahi ekibin, şant ameliyatının başarısında en önemli faktörler olduğunu vurguladı. Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Beyin, Sinir ve Omurilik Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Onur Yaman, hidrosefali tedavisinde uygulanan şant ameliyatının nasıl yapıldığını, hangi hastalara uygulandığını, ameliyat sonrası takip ve risklerini anlattı. Hidrosefali tedavisinde en yaygın uygulanan yöntemlerden biri şant cerrahisi… Beyinde su toplanması olarak bilinen hidrosefalinin, beyin içerisindeki beyin omurilik sıvısının (BOS) normal akışının bozulması sonucu ortaya çıkan bir durum olduğunu aktaran Prof. Dr. Onur Yaman, “Bu sıvı, beyin içindeki ventrikül adı verilen boşluklarda üretilir ve dolaşır. Hidrosefali tedavisinde en yaygın uygulanan yöntemlerden biri şant cerrahisidir.” dedi. Şantın kapalı, plastik bir sistem olup sıvının bir bölgeden başka bir bölgeye taşınmasını sağladığını dile getiren Yaman, “Proksimal (yakın) ucu beynin ventrikül boşluğuna, distal (uzak) ucu ise genellikle karın boşluğuna yerleştirilir. Arada ‘valf’ adı verilen, sıvı akışını kontrol eden bir mekanizma bulunur.” açıklamasını yaptı. Şant cerrahisi çocuklarda ve yetişkinlerde uygulanabilir! Şant ameliyatının hidrosefali tanısı almış hastalarda, özellikle akut vakalarda ilk başvurulan cerrahi yöntem olduğunu ifade eden Prof. Dr. Onur Yaman, “Çocukluk ya da erişkin döneminde edinsel nedenlerle (travma, travma sonrası beyin kanaması, tümör gibi) BOS akışının bozulduğu durumlarda uygulanabilir.” dedi. Ayrıca yeni doğanlarda ya da erken çocukluk döneminde doğuştan hidrosefali vakalarında da şant cerrahisinin tercih edildiğini kaydeden Yaman, öncelikle hidrosefaliye yol açan nedenin ortadan kaldırılmaya çalışıldığını, ardından şant cerrahisinin planlandığını aktardı. Ameliyat sonrası takip önemli! Şant ameliyatının genel anestezi altında ameliyathane koşullarında yapıldığını belirten Prof. Dr. Onur Yaman, “Beyin içerisindeki ventrikül boşluğundaki sıvının karın boşluğuna taşınabilmesi için sistem yerleştirilir. Bunun için kafatasında belirli bir noktadan küçük bir kesi açılır, ventrikül içine proksimal uç yerleştirilir. Distal uç ise genellikle batının sağ tarafına, küçük bir kesiyle yerleştirilir. Şant sistemi kapalı olmalıdır; cilt altından geçirilen bir tünelle iki uç birleştirilir. Arada sıvı akışını kontrol eden valf bulunur. Tüm işlem ortalama 45 dakika sürer.” dedi. Ameliyat sonrası hastalar genellikle 1-2 gün hastanede takip edildiğini ve üçüncü gün civarında taburcu edildiğini kaydeden Yaman, şöyle devam etti: “Yaraların iyileşmesi, hastanın yaşına bağlı olarak 7 ila 10 gün sürer. İlk kontrol ameliyattan bir ay sonra yapılır. Ardından herhangi bir sorun yoksa yıllık kontrollere geçilir. Takiplerde öncelik klinik değerlendirmedir. Ailelere veya erişkin hastalara, normal yaşamlarına devam edebilecekleri bilgisi verilir. Ancak şant tıkanması veya bozulması gibi durumlarda baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma, dengesizlik, bilinç bulanıklığı gibi şikâyetler görülebilir. Bu belirtiler ortaya çıktığında mutlaka hekime başvurulmalıdır.” En önemli risk, şanta bağlı komplikasyonlar! Şantların ömürlük olabileceğini aktaran Prof. Dr. Onur Yaman, “Eğer enfeksiyon, tıkanma veya bozulma gibi komplikasyonlar gelişmezse değiştirilmesine gerek yoktur.” dedi. Ancak bu tür sorunların ortaya çıkması durumunda revizyon ameliyatı yapılması gerektiğini vurgulayan Yaman, “Şant enfeksiyonu şüphesinde yüksek ateş ve enfeksiyon belirtileri değerlendirilir, gerektiğinde şanttan örnek alınarak enfekte olup olmadığı test edilir. Şant cerrahisi invaziv bir işlemdir. Beyin dokusu içerisinden geçerken nadiren kanama veya sinir dokusunda hasar oluşabilir. Ayrıca cerrahi sonrası kanamalar görülebilir. En önemli riskler, sistemin enfekte olması ve kapalı sistemde sıvı tahliyesinin bozulması gibi şanta bağlı komplikasyonlardır.” şeklinde konuştu. Ameliyat sonrası düzenli takip kritik öneme sahip! Şant ameliyatının, hidrosefali tedavisinde yaşam kalitesini artıran ve çoğu hastanın normal bir birey gibi hayatını sürdürmesini sağlayan etkili bir yöntem olduğunun altını çizen Yaman, sözlerini şöyle tamamladı: “Ameliyat sonrası düzenli takip, olası komplikasyonların erken fark edilmesi açısından kritik önem taşır. Enfeksiyon, tıkanma veya sistem bozulması gibi durumlarda hızlı müdahale ile şantın revizyonu yapılabilir. Uygun hasta seçimi, deneyimli cerrahi ekip ve düzenli kontroller, başarılı bir tedavi sürecinin anahtarlarıdır.”