(799/----?) Abbasi halifesi Harun Reşit zamanında yaşamış sufi bir derviş olup, kimliği hakkında fazla bilgi yoktur. Harun Reşid'in kardeşi olduğu iddiları da vardır. Söylemediği bir çok söz ve hikâyeler çoğunlukla ona bağlandığı gibi birtakım halk fıkraları da kendisine mal edilmiştir. Rivayetler Behlûl’ün aslen Kufeli olduğunu ve Bağdat’ta yaşadığını göstermektedir. Behlûl başlangıçta saf ve deli olmadığı sonradan Allah'a olan bağlılığından dolayı kendinden geçtiğine Behlûl’ün bundan sonraki hal ve hareketleri bulunduğu camia içerisinde garipsenmiştir. Yarı deli haline gelmesine rağmen sözleri nükteli ve iğneleyici, davranışları anlamlı ve uyarıcıdır.Sözleri yaşamının aksine bilgecedir. Dönemin halifesi tarafından kendisine görev teklif edilsede görevin mesuliyeti, ciddiyeti ve ağır yükü onu korkutmuş ve görev almasını engellemiştir. Günümüzde insanların, ehil bile olmadığı koltuklar uğruna her türlü dalkavukluğu yaparken Behlül'ün görevi elinin tersiyle itmesi Onun olgunluğunu yaşam gerçekliğini ve ciddiyetini göstermektedir. Bazen edebi aşan sözler söylediği zaman zaman çocukların maskarası haline geldiği bile olmuştur. Makam ve mevki sahibi bile olsa lafını hiç esirgemez. Doğruyu söyleme cesareti taktir edilirken, hep rahat bir tavır içinde olmuştur. Bir gün halife Behlül'e sorar: '' Hırsızlığın cezası nedir? Behlül hırsız, hırsızlığı meslek haline getirmişse hapsedilmelidir.Yok eğer aç kaldığı için hırsızlık yapmak durumunda bırakılmışsa o zaman padişah hapsedilmelidir. '' der. Görüldüğü gibi toplumsal mesajları, açık fikirliliği, gerçekliği korkusuzca dile getirmesi ve makam sahibi insanlara sorumluluklarını hatırlatması açısından hikaye önemli mesajlar barındırıyor. Her zaman için makam ve mevkiyi önemsemeyen sadece ve sadece gerçeğin peşinde koşan insanlar her zaman için önemli değerler yaratırlar. Behlül Dana gibi açık sözlü insanların çokluğu toplumu aydınlatacak ve toplumu gerçekliklerle geleceğe taşıyacaktır. Tayyar ÖZBEY/05.11.2021